Yan masada oturan lise öğrencisi “18 yaşıma girer girmez borsa işlerine girip zengin olacağım” dedi. Sanal yollardan para kazanmak için yaşının henüz uygun olmamasından dertliydi. Henüz 15 yaşında olan gencin gelecek hayali, etrafındaki yetişkinlerin konuşmasından ve sosyal medyada gördüğü paylaşımlardan mı şekillendi sadece? Kolay yoldan para kazanma isteği, her zaman insanın başına bela olmuştur. Ancak insanlık tarihinde ilk defa bu hastalık bir salgın gibi yayılıyor.
“Kripto Hırs” olarak adlandırdığım şey, kolay yoldan para kazanma hırsıdır. Kripto gizlilik taşıyan belge demektir. Kripto para, dijital veya sanal bir para birimidir ve merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan kriptografi teknolojisini kullanır.
Hırs; bir şeye olan aşırı, sonu gelmez istek, tutku durumunu almış istek olarak tarif edilir. Kripto hırs ile anlatmaya çalıştığım şey, sanal ortamda para kazanma isteğinin sınırsızlığı ve sınırsızlığın sonunda ki uçurumdur. Elindeki telefonun tuşlarına basarak çok kısa bir süre içerisinde büyük paralar kazanma tutkusuyla yetişen yeni nesli ve ailelerini bekleyen çok büyük tehlikeler var. Bunların bir kısmı medyaya uzun yıllardır yansıyor. Önümüzdeki yıllarda bu hırs büyük bir salgına dönüşecek gibi görünüyor.
Kumarhane Elinde!
Eskiden kumarhanelere kendini kaptıran insanların iflas hikayeleri olurdu. Bir gece içerisinde yüklü miktarda para kazanmanın veya para kaybetmenin yolu, bir kumarhaneden geçerdi. Teknolojinin ilerlemesiyle beraber herkesin elinde birçok kumarhane var artık. Eskiden çocuklarınızın bir kumarhaneye gitmesine engel olabilir ve onları bu bataklıktan kurtarmak için basit tedbirler alabilirdiniz. Hiçbir şey yapamadığınızda ise, kumar oynanan yeri polise şikayet ederek baskın yaptırabilirdiniz. Elindeki cep telefonuyla kumar oynayarak kolay para kazanmaya alışan gençlere karşı nasıl tedbir alınacak?
Babasının kredi kartını kullanarak babasını borçlandıranlar, annesinin bileziklerini gizlice satıp sanal ortamlarda para kazanmaya çalışanlar, dedesinden kalan miras ile borçlarından kurtulmaya çalışan gençler çoğalıyor. 2022 yılında Ankara’da yaşayan Ali Uğur D. isimli genç, ailesine ait 12 milyon liralık serveti kripto paraya yatırıp batırmıştı. Parayı batıran genç yaptıklarından pişman olduğunu söyleyerek ailesini terk etmiş. Kaynanasının hac parasını bitcoin da bitiren damat haberleri de düşmüştü medyaya. Öğretmenlerinin kredi kartını çalarak, o kartta ki parayla sanal kumar oynayan ortaokul öğrencileri de haber olmuştu.
Kredi çekerek sanal paradan zengin olmaya çalışıp, yıllarca borç ödemek zorunda kalan memur haberleri artık her yerde biliniyor. Bir gece içerisinde araba parasını veya ailesiyle oturduğu evi kaybeden insanlar var. Bu insanların tamamı kısa yoldan zengin olma hayali kuruyorlar. Hayalleri suya düşünce hem ailevi problemler yaşıyorlar hem psikolojik sıkıntılarla mücadele etmek zorunda kalıyorlar. Bazıları bu bunalım sürecinde intihar ediyor. Kısa yoldan zengin olma hırsları, sonları oluyor.
Hırs veya Kendi Kanında Boğulmak
“Hırs” kelimesinin etimolojik kökeni, kolay yoldan çok para kazanmak isteyen insanların psikolojisini çok güzel anlatıyor: Deve, çöl dikeni yiyince damağı kanar. Ve ılık kanın tadını çok sever; lezzeti kandan değil dikenden bilir. Böylece diken yemeye devam eder. Sonunda diken yiye yiye kan kaybından ölür. Araplar, devenin diken yemesine ‘ha-re-se’ derler. Yani ‘ihtiras’, kendi kanında boğulmaktır.
Sanal yoldan, hiç emek sarf etmeden, başkasının emrine girmeden para kazanma umudu, virüs gibi yayılıyor toplumlarda. Sadece çocuklar ve gençler bu virüse yakalanmadılar. Yetişkinlerin önemli bir kısmı da aynı sıkıntılarla mücadele ediyor. Çözüm için kafa yorulup tedbir alınmazsa, bedeli çok ağır ödenecek bir virüstür açgözlülük. Açlıkla mücadele etmekten çok daha zordur açgözlülükle mücadele etmek.
Herkes önce kendinden sonra elinin uzandığı yerden sorumludur. Çalışmadan kazanma tutkusunu, hiçbir ceza ortadan kaldırmaz.