“Film izlenir, kitap okunur” diye hemen itiraz etmeyin, kitap okumaktan değil, film okumaktan bahsedeceğim. “Film Okumak” kavramını öğrencileriyle “Film Okumak Hayatı Okumaktır” projesi yapan bir öğretmen dostumdan duymuştum. Öğrencileriyle beraber, elde kâğıt ve kalem, film izliyorlar ve o filmden aldıkları hayat derslerini birbirine anlatıyorlar. Gençlerin filmin mesajından aldıkları ders ile öğretmenlerin veya yetişkinlerin aldıkları dersler birbirinden farklı oluyor.
İki Örnek Film ve Hayat Dersleri
2004 yılında yayınlanmış olan, Şener Şen ve Meltem Cumbul’un başrol oyuncusu olduğu “Gönül Yarası” filmini sinemada izlemiştim. O hafta bir öğretmen arkadaşım Gönül Yarası filmi ile ilgili bir analiz yazısı okutmuştu bana.
Bu analiz dünyaya nizam vermeye çalışan Nazım (Şener Şen), dünyaya (Meltem Cumbul) âşık olur. Meltem Cumbul’un ilk evliliğinden olan kızı, sorunlu evliliğin ve annesinin yaşadıklarının etkisiyle konuşma yetisini kaybeder. Hiçbir suçu olmadığı halde, en büyük acıyı çeken kız çocuğunun adı “Melek”tir.
“Gönül Yarası” filmiyle ilgili bu yazıyı okuduktan sonra filme bakış açım değişmişti. Film Okumak filmde gösterilen kareleri görmek değil, verilmek istenen mesajı anlamaktır.
Yine 2004 yılında yayınlanan “Kelebek Etkisi” (The Butterfly Effect) filmi, film okuma konusunda önemsediğim filmlerden birisidir. Geçmişte başınıza gelen olumsuz bir olayı düzeltme imkânınız olsa ve siz geçmişe gidip o olayı düzeltseniz, başınıza başka problemler gelir. Filmin özetle verdiği mesaj bu. Ancak bu mesajı anlamak için filmi izlemek yetmez, filmi okumak gerekir.
Aileler ve Film Okuma
Öğrencilerin veya öğretmenlerin izlemesi gereken filmler kadar, ailelerin izlemesi gereken filmler konusu da eğitimcilerin çalışması gereken alanlardan birisidir. İmkânı olan okullarda bazen sinema günü yapıp, ailelere verilmek istenen mesajların işlendiği filmler veya belgeseller izletilmeli. “Anne- babanız şu filmi izlesin” diyerek aileleri o filmleri izletmek zordur. Okulda oluşturulacak bir sinema kulübü veya rehberlik servisi hizmeti olarak sinema günleri plânlanabilir.
Son yıllarda tüm dünyada ses getiren aile filmleri yapan Amir Khan’ın filmleri hem öğrenci hem öğretmen hem veliler tarafından izlenilebilecek filmler arasında önemli bir yere sahiptir. Temizliğin, doğanın ve çevre bilincinin önemi dair piyasada mevcut belgeseller kadar, Millî Eğitim Bakanlığı’nın özel olarak hazırlatacağı, 20-30 dakikalık eğitim belgeselleri veya kısa filmler, okullarda uygulanacak olan sinema günleri için önemli bir kaynak oluşturur.
Sait Çamlıca
Eğitimci-Yazar