Akıllı Şehirler

Akıllı telefon, akıllı mutfak robotları, akıllı kumanda, akıllı priz derken, Dünya artık akıllı şehirleri konuşuyor. Türkiye’nin Endüstri 4.0 Platformu, “Akıllı şehir olmak için neler gerekiyor?” sorusunun cevabını, dünyanın ilk akıllı şehirleri ekseninde cevaplandırmış.

Güney Kore’nin başkenti Seul, 2015 yılında en iyi akıllı şehri seçildi. Trafik sorununu çözmek için akıllı taşıma sistemleri ve akıllı trafik lambaları devreye sokuldu. Güvenlik kameraları ve polis iş birliği ile şehrin suç oranını düşürüldü. Temiz su projesi ile musluktan içilebilir temiz su sağlandı. Telefonlar için uygulamalar yaptırılarak vatandaş ile iletişim üst düzeyde tutuldu ve geri bildirimler ile sürekli geliştirildi. Veri madenciliği ile açığa çıkan verileri bilgi işlem merkezlerinde değerlendirerek şehirde sürekli iyileştirmelerde bulundu.

Marka şehir olmak, bir şehri geliştirmek istiyorsanız neyi nasıl düzelteceğinizi size en güzel, veriler söyler. Veriler ile yorum yapabilmek için de sistemlere ihtiyacınız var. Akıllı şehir olmadaki kilit kelime veridir. Bu veri geliştiriciler ile paylaşılmalı ki ortaya uygulanabilir sistemler çıksın. Bu doğrultuda Amerika’da akıllı şehirler yarışmasında ilk 4’e giren şehirlerin modellerini inceleyelim.

Columbus, Ohio

Ohio eyaletine bağlı Columbus şehri 2015 yılında Amerikan Ulaştırma Departmanı tarafından düzenlenen akıllı şehirler yarışmasını kazanan şehirdir. 50 milyon $ ödülün yanında o günden bugüne aldıkları 500 milyon $ destekleri de yatırıma dönüştürmeye devam ediyorlar. Bu da Columbus şehrini akıllı şehirler alanında en üstte kalmasını sağlıyor.

Şehrin plânı çevreye duyarlı, veriler ile donatılmış “modern ulaşım konusunda kendi türünün ilk örneği” olmaktı ve bunu başardılar. Şehrin plânları içerisinde internet bağlantılı olarak çalışan traﬁk ışıkları, acil durumlarda polis, ambulans, itfaiye aracı gibi ilgili araçların traﬁk sinyalizasyonuna müdahale edebilen, gelişmiş ödeme sistemleri ve akıllı traﬁk ışıkları vardı.

Dünyadaki tüm şehirlerin bunları taklit edebileceği aşikâr, ancak Columbus şehrinin yerel yönetimi bu geçiş dönemine sahip çıktı ve tüm politikasının odak noktasına bunun başarıya ulaşmasını koydu. Vatandaşlara yönelik tüm süreçleri izah eden atölyeler düzenlendi. Tüm vatandaşların dahil olması için uğraşıldı, böylece şehrin sinerji ile bu dönüşüme sahip çıkması sağlandı.

Columbus ‘un bu dönüşümünde heyecanlı özel sektörün büyük etkisi var. Yatırımların yarısına yakınını özel sektörler yaptı; ancak şehir de onların gelişimine katkıda bulunmak için iş birliğine açıktı ve tüm verileri onlarla paylaşarak çözüm üretmelerine yardımcı oldu ve böylece ﬁrmalar da gelişmiş oldu. İşin içine özel sektör, silikon vadisi ve üniversiteleri dahil ederek akıllı şehirleşme konusunda bir ivmelenme yaşandı. Şehir, ödülü aldıktan sonra akıllı şehir inovasyonu için ilham kaynağı oldu.

Kansas City, Mo.

Kansas City yarışmada ikinci olan şehirdir. Bu şehir de akıllı şehircilik konusunda epey yol kat etti. Mayıs ayı içerisinde veri toplama gayretleri için “Edison” ödülünü aldılar. Yayalardan ve araçlardan o kadar çok veri aldılar ki iş dünyası uygulamalarını geliştirebilme imkânı buldular. Şehir içinde Wi-Fi noktaları inşa ederek alanda kimin olduğu, gelenlerin nereden geldikleri, ilk kez mi geldikleri, kaçıncı kez geldikleri gibi tüm bu hususları ölçme imkânı buldular. Tüm bu veriler, gerçek zamanlı ve anlık olarak değerlendirilerek traﬁk ışıklarını beklemeyi azaltacak şekilde otomatik ayarlandı. Yoğunluk olan yerlere daha fazla polis göndererek potansiyel karmaşıklıklar önlendi ve bölgede iş yapan ticarethanelerin satışlarını artırmasına yönelik pazarlama stratejileri geliştirmeleri sağlandı.

Veri merkezi gelecekteki Kansas City’nin temel noktası haline geldi. Şehir gelecek tüm hizmetlerini bu verilere dayanarak oluşturmaya devam edecek Zira geri bildirimler çok başarılı oldu, vatandaşın memnuniyet düzeyi arttı. Belediye başkanının hedefi 5 yıl içerisinde dünya üzerindeki en akıllı şehir olabilmektir. Başarıya ulaşıp ulaşamayacağını zamanla göreceğiz ancak yapmış olduğu çalışma ile şehir ve teknoloji firmaları birbirine uyum sağladı ve oyunun kurallarını değiştirmiş oldu.

Pittsburgh, Pa.

Başka bir akıllı şehir lideri olmak isteyen şehir Pittsburgh’tur. Columbus ve Kansas City gibi o da cesur girişiminin merkezine veriyi koyarak başarıya ulaştı. Üniversiteler ile ortaklık anlaşmaları yaparak şehirdeki herkesin erişimine açık veri platformları sundu. Böylece teknoloji firmaları gerçek zamanlı olarak vatandaşlara suç işlenen yerleri, acil durumları, yapı inşa izinlerini ve hatta kar temizleme araçlarının ne zaman nerede çalışacağının bilgilerini aktarabildi. Şehrin analistleri ve strateji ekipleri tarafından yönetilen açık kaynaklı veri merkezi herkese vatandaşların hayatına pozitif etkisi olacak şekilde hizmetin nasıl üretileceğini göstermiş oldu. Bir şehrin gelişebilmesi için veri ve veriyi iyi işleyebilmek şart.

Üniversite iş birliği ile Pittsburgh, üniversitenin uygulama laboratuvarı haline geldi. Bu iş birliği için Amerikan Ulaştırma Departmanı 10,9 milyon $ kaynak ayırarak akıllı trafik lambalarının gelişmesini sağladı. Yeşil ışık belediyeciliği konsepti ile şehir, akıllı şehirler konusunda söz sahibi oldu ve özel şirketlerin inovasyon yapmasının akabinde kanunların inovasyona göre ayarlanması için ön ayak oldu. Bu sebeplerden ötürü UBER, sürücüsüz araç geliştirmek için burayı üs olarak seçmiş oldu.

Boston, Mass.

Boston da bir akıllı şehir markası olmayı hedefliyor. Bu şehir de halkın kullanımına açık veri merkezi kurarak şehirdeki elektrik kullanımı bilgisine, suç raporlarına ve trafik bilgilerine ulaşım imkânı sağladı. Bu açık veri kaynağı aynı zamanda özel sektörün otobüs güzergâh , trafik akış geliştirme, mobil bilet edinme uygulamaları ve yolcuların uzun kuyrukta bekleme gibi günlük sorunlarını çözen uygulamaları ile inovasyon yapmasını sağladı.

Bu şehir aynı zamanda birçok şehirde dramatik problem hâline gelen park sorununa da el attı. Boş yerleri gösteren, algoritmik hesaplar doğrultusunda talebe göre saatlik ücreti değişen park yerleri ayarlamaları ile şehrin problemlerine çözüm bulmaya çalışıyorlar. Yerel yönetimin bu konudaki arzusu bu şehri en etkin akıllı şehir adaylarından biri hâline getirmiştir.

Ortak Noktaları

Columbus, Kansas City, Pittsburgh ve Boston’un ortak noktaları neydi? Açık kaynak veri merkezleri oluşturarak özel sektörlerin inovasyon yapmasına imkân verdiler. Uygulamalar sayesinde şehir ile vatandaşın iletişim halinde kalmasını ve memnuniyetlerin üst düzeye çıkmasını sağladılar. Sadece şehir değil Amerikan teknoloji firmaları da güçlendi. Elbette bu firmalar şehirlerimizde hizmet vermeye başlayacaklar ve bizim bütün bilgilerimizi cep telefonlarında olduğu gibi almaya devam edecekler.

Şehri Kim Yönetiyor?

Türkiye’nin Endüstri 4.0 Platformu ekibinin yapmış olduğu araştırma elbette önemli. Yakın bir gelecekte birçok şehir Akıllı Şehir modeline geçmek zorunda kalacak. Akıllı şehirlerde kullanılacak olan teknik aletleri kendiniz üretmez ve başka ülkelerden satın alırsanız, kontrol sizin elinizde olmayabilir. Şehrinizi yönetecek belediye başkanını kendiniz seçersiniz, vali ve kaymakamınızı yöneticiler atama yoluyla gönderir; ancak kullandığınız teknik donanım başka ülkeye aitse, şehrinizi seçtiğiniz ve atanan kişiler değil teknolojiyi üretip satanlar yönetir. Böyle bir şehri yönetmek ve korumak için zabıta ekipleri, polis veya asker kadar, siber güvenlik uzmanlarına da ihtiyacınız olacak.

Sait Çamlıca

Eğitimci-Yazar